Visie
Visie
 |  |
Visie
“De belangrijke rol die “veiligheid” in ons leven speelt, is zo intuïtief en zo relevant dat het opmerkelijk is dat daar in onze maatschappij weinig tot geen aandacht voor is.” Prof. dr. Stephen W. Porges: De polyvagaaltheorie en de transformerende ervaring van veiligheid (2019) | |||
Tijdens mijn eerste baan werkte ik met kinderen tussen 3 en 6 jaar. Ook daar ging het werken met de als “lastig” bestempelde kinderen mij goed af. Ondanks mijn jonge leeftijd deelden ouders en grootouders regelmatig pijnlijke life-events van henzelf en/of hun (klein)kinderen.
Als ik terugkijk op de eerste ervaringen als sociaalpedagoge dan zijn oprechte belangstelling en veiligheid sleutelwoorden geweest. Ik kon veiligheid bieden omdat ik zonder oordeel bleef zoeken naar de kwetsuren die tot wantrouwen, boosheid, (zelf)destructief gedrag, etc. geleid hadden. Door de accepterende houding voor de gekwetste kinderen en jongeren -die ik van mijn eerste stagebegeleider had leren waarderen- werd er een begin gemaakt met een zelfaccepterende houding voor zichzelf. Iets wat voor de meeste een nieuwe ervaring was
Een ander wezenlijke bouwsteen in mijn visie op het werken met cliënten is het uitgangspunt dat veel van onze handelingen, motieven, verlangens, doelen etc. onbewust zijn. De metafoor van de ijsberg wordt vaak gebruikt om dit inzichtelijk te maken. Het deel dat aan de oppervlakte zichtbaar is symboliseert het bewustzijn en de ijsmassa die zich onder de zeespiegel bevindt verwijst naar het onderbewuste.Bewustzijn ontwikkelen voor de onbewuste drijfveren, verlangens, doelen etc. staan daarom centraal in mijn werk. De meeste methoden waarmee ik werk benaderen deze uitgangspunten op heel verschillende manieren. Zolang we ons gedrag niet kunnen begrijpen kan er ook geen verandering plaatsvinden. In tegenstelling tot andere therapeutisch concepten werk ik daarom niet aan het veranderen van gedrag maar aan het inzichten ontwikkelen waarom we voelen zoals we voelen, handelen zoals we handelen en denken zoals we denken.
De opvattingen over trauma en in het bijzonder over traumatherapie zijn de laatste jaren in een stroomversnelling gekomen. In 2003 ontmoette ik Peter Levine voor het eerst. Zijn uitspraken over trauma hadden mij daarvoor al op een ingrijpende wijze geraakt.
“Trauma is geen psychologisch, maar in de eerste plaats een biologisch verschijnsel. Door de taal van ons lichaam te leren spreken kunnen we ons lichaam helpen zichzelf te genezen.” Dr. Peter Levine Somatic Experiencing® | “Traumatische symptomen worden niet veroorzaakt door de gebeurtenis zelf. Ze komen voort uit het bevroren restant energie dat niet is opgeheven en ontladen: dit restant blijft in het zenuwstelsel gevangen, waar het ons lichaam en onze geest schade toebrengt.” Dr. Peter Levine Somatic Experiencing® |
Veel problematieken die hij beschreef herkende ik meteen en verhelderden veel thema’s die tot dan toe ongrijpbaar waren geweest en waarvoor ik geen instrumenten had leren kennen om in te zetten bij het werken met cliënten. Tegenwoordig worden diverse studies gepubliceerd over de veranderde breinfuncties na (vroegkinderlijk) trauma.
“Trauma verandert de wijze waarop het brein informatie verwerkt en het lichaam zich tot de buitenwereld verhoudt. Trauma maakt mensen bang om te voelen wat ze voelen en te weten wat ze weten. Dat leidt tot hartzeer en een ernstig gebrek aan synchroniciteit met zichzelf en hun omgeving.” Dr. Bessel van der Kolk |
De effecten van overweldigende ervaringen op de ontwikkeling van de hersenen, de psyche en het lichaam -die allemaal met elkaar verbonden zijn- maakt een leven in het hier en nu keer op keer onbereikbaar voor getrauma-tiseerde mensen. Trauma is geen ziekte maar een opgelopen verwonding die kan helen als we er aandacht voor hebben. Met compassie leren luisteren naar je eigen lichaam is een van de krachtigste instrumenten bij de genezing van de oorspronkelijke verwonding.
“…….Als we een trauma transformeren en ons ervan bevrijden, moeten we bereid zijn om als nieuwgeboren kinderen in een onzekere wereld te gaan staan. Het gaat om een wereld, die zich van de illusie van zekerheid ontdoet en van ons vraagt om een totaal nieuwe levenswijze te gaan leren. Als we deze wereld binnengaan, ontdekken we al snel, dat onze instinctieve krachten niet beperkt blijven tot vluchtgedrag of ongecontroleerd geweld. Het zijn onze heldhaftige energieën en we kunnen er gebruik van maken. De energieën, die bij het genezen van een trauma bevrijd worden zijn de bronnen van onze creatieve, kunstzinnige en poëtische sensibiliteit en we kunnen ze uitnodigen om ons in de heelheid van onze intelligentie binnen te laten gaan. Bij een trauma gaat het om verijdelde instincten. Instincten zijn per definitie altijd in het hier en nu. Als we hen hun rechtmatige domein toekennen, geven we ons over aan het “eeuwige hier en nu”. Met de volle presentie van lichaam en geest kunnen we de toegang tot de bron van onze persoonlijke energie en ons enthousiasme vinden. Laten we even stil staan bij het woord enthousiasme. Het stamt af van de Griekse woorden En, dat binnenin betekent en Theos, dat God betekent. Als we ons enthousiasme voor het leven terugkrijgen, brengt het ons dichter bij God, worden wij spiritueler. Als we onze traumata oplossen, ontdekken we dat ontbrekende deel van ons zelf, dat ons het gevoel van heelheid en volledigheid geeft. Het is het huis van onze instincten, het eenvoudige, maar levensnoodzakelijke weten “ik ben ik” en “ik ben”. Zonder het gevoel, deel van de wereld te zijn, zijn we verloren, van het leven afgescheiden. Als we leren ons aan dit aangeboren weten over te geven, kan het ons op een genezingspad leiden, dat ons in contact brengt met onze door God gegeven verbinding met het leven……….” | ||||
De tekst van het lied “Fragile”, waarvan een gedeelte boven aan de pagina is afgebeeld, is een oproep om niet te vergeten hoe kwetsbaar we zijn.
Getraumatiseerde mensen waren op het moment van de traumatisering niet in staat met de overweldigende ervaring om te gaan. Trauma wetenschappers en therapeuten over de hele wereld hebben de laatste jaren door diverse studies steeds weer aangetoond hoe belangrijk het is dat we onopgeloste traumata herkennen. Therapieën die werken moeten aandacht krijgen binnen alle hulpverlenende instanties, scholen etc.
De deskundigen zijn het er nu al over eens dat therapieën die werken allemaal beginnen met een basisgevoel van rust en veiligheid. De uitdaging is om degene die door trauma (voortdurend) in een staat van hyper- of hypoarousal (actief/alert of verstart/afwezig) kan verkeren in een toestand van rust en veiligheid te laten komen. Als dat niet gebeurt kan geen enkele therapie op den duur effectief zijn.
Op diverse andere pagina’s van deze website wordt hier uitvoerig op ingegaan.